KULOLCHILIKDA AN’ANAVIY USLUBLARNING YO‘QOLIB BORISHI: ILDIZLARI VA OQIBATLARI
Keywords:
kulolchilik, an’anaviy uslub, Rishton maktabi, hunarmandchilik, madaniy meros, ustoz-shogird an’anasi, naqsh san’ati, dizayn, raqamlashtirish, globallashuv.Abstract
Ushbu maqolada o‘zbek xalqining qadimiy san’at turlaridan biri — kulolchilikdagi an’anaviy maktablarning zaiflashib borayotgan holati atroflicha tahlil etilgan. Tadqiqotda Rishton, G‘ijduvon, Samarqand kabi yirik kulolchilik maktablarining tarixiy, texnik va estetik xususiyatlari ko‘rib chiqilib, bugungi globallashuv jarayonida ularning asta-sekin yo‘qolib borishiga olib kelayotgan omillar yoritilgan. Xususan, tijoratlashtirish, ustoz-shogird tizimining uzilishi, raqamli arxivlashdagi sustkashlik va xorijiy estetikaga bo‘lgan taqlid muammolarning asosiy sabablari sifatida ko‘rsatilgan. Muallif an’anaviy uslublarni asrab-avaylash va rivojlantirish uchun ta’lim tizimini takomillashtirish, raqamli kataloglar yaratish, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash kabi yechimlarni taklif etadi. Maqola kulolchilik san’atining madaniy meros sifatidagi o‘rni va uni saqlash yo‘llari haqida ilmiy-nazariy asosda yozilgan bo‘lib, san’atshunoslar, hunarmandlar va madaniyat mutaxassislari uchun amaliy ahamiyatga ega.
References
1. Sobirova, D. (2021). O‘zbek kulolchilik san’atining taraqqiyoti. Toshkent: Madaniyat nashriyoti.
2. Karimov, A. (2019). Xalq amaliy san’ati va hunarmandchilik an’analari. Samarqand: Zarafshon.
3. Qodirov, M. (2018). "Rishton kulolchiligi: uslub va an’analar". O‘zbekiston san’ati jurnali, №4, 15–22-betlar.
4. Rasulov, S. (2020). "Bozor iqtisodiyoti sharoitida xalq hunarmandchiligining rivoji". Iqtisod va madaniyat, №2, 33–39-betlar.
5. Jo‘rayev, B. (2022). Hunarmandchilikda zamonaviy ta’lim metodikasi. Farg‘ona: Ilm ziyo.
6. Raximova, N. (2020). "Kulol naqshlarining raqamli arxivi: zarurat va imkoniyatlar". Madaniy meros, №1, 8–12-betlar.
7. Akramova, L. (2019). "Zamonaviy dizaynning milliy an’analarga ta’siri". San’atshunoslik izlanishlari, №3, 27–31-betlar.
8. Toshpulatov, H. (2021). Milliy madaniyat va o‘zlik. Toshkent: Fan.
9. Qodirova, G. (2023). "Rishton naqshlarini raqamlashtirish loyihasi". Madaniyat va innovatsiya, №1, 19–24-betlar.
10. Shokirov, Z. (2020). Kasb-hunar kollejlarida kulolchilikni o‘qitish tajribalari. Andijon: Barkamol avlod.
11. O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi. (2022). Hunarmandchilikni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha davlat dasturi – 2022. Rasmiy nashr.
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Mamatqulova Sitora (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
All Rights Reserved.
