FIBROBLASTLARDA JAROHATNING BITISHI VA CHANDIQ HOSIL BOʻLISHIDAGI ROLI
Keywords:
fibroblastlar, jarohat bitishi, chandiq to‘qimasi, ekstrasellulyar matritsa, kollagen, miofibroblast, granulyatsion to‘qima, keloid, regeneratsiya, hujayra faolligi, to‘qima qayta tiklanishi.Abstract
Ushbu maqolada fibroblastlarning jarohat bitishi va chandiq to‘qimasi hosil bo‘lishidagi fiziologik va patologik roli yoritib berilgan. Fibroblastlar biriktiruvchi to‘qimalarning asosiy hujayralari bo‘lib, jarohat holatida ular faollashadi, proliferatsiyalanadi va zararlangan to‘qima hududiga ko‘chib o‘tadi. Ushbu hujayralar kollagen va boshqa ekstrasellulyar matritsa komponentlarini ishlab chiqarish orqali granulyatsion to‘qima shakllanishiga sabab bo‘ladi. Keyinchalik miofibroblastlarga aylanish orqali fibroblastlar to‘qimaning qisqarishi va yopiqligini ta’minlaydi. Shu bilan birga, fibroblastlarning haddan tashqari faolligi chandiqlarning giperplastik yoki keloid shakllariga olib kelishi mumkin. Maqolada fibroblastlarning turli bosqichlardagi roli, ularning to‘qima qayta tiklanishidagi ahamiyati va ular bilan bog‘liq bo‘lgan klinik holatlar batafsil yoritilgan. Shuningdek, fibroblast faolligini nazorat qilish orqali chandiqlanish darajasini kamaytirish imkoniyatlari haqida ham muhokama qilingan.
References
1. Alberts B. et al. Molecular Biology of the Cell. – Garland Science, 2015.
2. Gurtner GC, Werner S, Barrandon Y, Longaker MT. Wound repair and regeneration. Nature. 2008.
3. Xolmatova S. va boshqalar. Tibbiyot biologiyasi va genetika. Toshkent: 2020.
4. Ross MH, Pawlina W. Histology: A Text and Atlas. Wolters Kluwer, 2021.
5. Abdullayeva M., To‘raqulov S. — "Molekulyar biologiya asoslari", Toshkent, 2020. – 215
6. Raximov A.A. — "Sitologiya va gistologiya", Toshkent tibbiyot akademiyasi nashriyoti, 2018. – 278 b.
7. Shomansurov B.Sh., Sharipov U.A. — "Patologik fiziologiya", Toshkent, 2021. – 340 b.
8. Jo‘raqulova G.X., Karimov Z.K. — "Yara bitishi va regeneratsiya jarayonlari", Toshkent, 2019. – 195 b.
9. Qodirov A.A. — "Immunologiya va regeneratsiya asoslari", Toshkent, 2022. – 240 b.
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 O'ralova Munisa, Bekmirzayev Eshquvvat (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
All Rights Reserved.
