AVTOTO’QIMA MATERIALLARINI SIFATINI EKSPRESS USULI YORDAMIDA NAZORAT QILISH VA BAXOLASH
Keywords:
Xenon sinovi, avtomobil to‘qimalari, ekspress baholash, UV nur, issiqlikka chidamlik, iqtisodiy tahlil, Damas, eskirish, bardoshlilik.Abstract
Mazkur maqolada avtomobil sanoatida keng qo‘llanilayotgan ichki pardozlash (salon) materiallarining fizik-mexanik va optik xossalarini tezkor baholash masalasi yoritilgan. Tadqiqot obyekti sifatida “Uz Do Yang Ko” qo‘shma korxonasida ishlab chiqarilayotgan Damas avtomobilining o‘rindiq g‘ilof materiali tanlab olindi. Ushbu materialning sifat ko‘rsatkichlarini ekspress usulda aniqlash uchun Xenon Test Chamber Xe3 rusumli sinov uskunasi qo‘llanildi. Xenon kamerasi yordamida material yuzasida sun’iy sharoitda eskirish, yorug‘lik ta’sirida rang o‘zgarishi, harorat va namlikka nisbatan chidamlilik darajalari sinovdan o‘tkazildi. Sinovlar qisqa muddat ichida olib borilib, ΔE (rang barqarorligi koeffitsiyenti), sirt silliqligi, struktura barqarorligi va elastiklik kabi muhim ko‘rsatkichlar aniqlandi. Bundan tashqari, sinov asosida materialni ishlab chiqarish samaradorligi baholandi. Maqolada ushbu ekspress sinov texnologiyasining afzalliklari, ya’ni tezligi, anikligi, tannarxi pastligi va ishlab chiqarishga amaliy tatbiqi imkoniyatlari yoritilgan. Tadqiqot natijalari korxonalar uchun sifat nazorati tizimini takomillashtirish, mahsulot ishonchliligini oshirish va raqobatbardoshlikni ta’minlashda muhim metodik asos bo‘lib xizmat qiladi.
References
1. Хужаева, М. Б. (2024). Усовершенствование машин для резки ткани. Science and Education, 5(2), 218–223.
2. Khujaeva, M. B. (2022). Essence of professional education system improvement. International Journal of Social Science and Education Research, 2(43), 349–353.
3. Axmedova, S. K., & Yoqubov, R. T. (2023). To‘qimachilik mahsulotlarini sifatini baholash asoslari. Toshkent: Innovatsiya nashriyoti.
4. Rajabov, Z. R. (2021). Ekspress sinov metodikasi va ularning texnologik jarayonlardagi ahamiyati. O‘zDJTU ilmiy to‘plami, (4), 97–101.
5. O‘zbekiston Respublikasi Davlat Standarti. (2018). O‘z DSt 3336: To‘qimachilik mahsulotlarini sinashning umumiy qoidalari. Toshkent: O‘zstandart agentligi.
6. ISO 105-B02:2014. Textiles – Tests for colour fastness – Part B02: Colour fastness to artificial light: Xenon arc fading lamp test. International Organization for Standardization.
7. GOST 15140-78. Materiallarning iqlimiy ta’sirlarga chidamliligini sinash usullari. Moskva: Standartinform.
8. Tokhtarov, M. A. (2020). Materialshunoslik asoslari va fizik sinov metodlari. Toshkent: O‘zbekiston Milliy universiteti nashriyoti.
9. Xenon Test Chamber Xe3: User Manual. (2022). Qindao Instruments Ltd., China.
10. Qodirov, N. (2021). Avtotransport vositalari uchun polimer va to‘qima materiallar: sifat, sinov va qo‘llanishi. Andijon: ATSM.
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 D. Kasimova, Rahmonova Mohichehra (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
All Rights Reserved.
